نکات حرفه ای برای مسابقه

داورها به چه چیزی امتیاز می دهند؟ 

اینکه کار بر روی سوال به نتیجه برسد، یک قسمت از حل مسئله است. اما قسمت‌های دیگری نیز وجود دارند که اهمیت زیادی دارند: فهم صحیحِ سوال، داشتنِ روندِ علمی و خلاقانه برای حلِ سوال، نظریه‌های ما برای توجیه پدیده و آزمایشِ آن‌ها و ارائه‌ای پرشور و زنده، همگی عواملِ تعیین کننده در ارزیابیِ کار هستند. به طور مشخص‌تر، برگه‌های ارزیابیِ داوران، مواردی را برای ارزیابیِ هر کدام از نقش‌ها پیشنهاد می‌دهد: 

نقشِ ارائه دهنده 

هنگام ارائه باید موارد زیر رعایت شده باشد:

• توضیح پدیده: هرچقدر توضیح عمیق تر و قابل درک تر باشد و بر پایه اصول محکم تری بنا شده باشد، نمره بیشتری کسب می شود. 
• نظریه و مدل: هر چقدر جزییات بیشتر و در برگیرنده پیچیدگی های بیشتری باشد و هرچقدر قابلیت آزمون پذیری نظریات بیشتر باشد، نمره بیشتری کسب می گردد.
• آزمایش های مرتبط: آزمایش باید به درستی و به دفعات لازم انجام شود و نتایج توضیح داده شود و خطاها مورد تحلیل قرار گیرد.
• مقایسه بین نظریه و آزمایش: بایستی در مورد اختلاف بین نظریه و آزمایش توضیح داده شود و محدودیت های نظری مورد بررسی قرار گیرد.
• مشارکت: ارائه اطلاعات دیگران یا مرور کارهای انجام شده دیگران نمره زیادی ندارد، بلکه بایستی آزمایش توسط فرد انجام شود و نظریه مورد نیاز به کار برده شود.

هنگام چالش باید موارد زیر رعایت شود:

• مشارکت علمی: هرچقدر نکات جذاب و جالب تری شفاف گردد، نمره بهتری کسب می شود.
• بحث مرتبط: بایستی نسبت به چالشی که مطرح می شود به صورتی صحیح عکس العمل نشان داده شود. همچنین اگر در اثبات حرف های خود اطلاعات یا نظریه ای بیان کنید که نشان دهنده عمق درک شما باشد، نمره مثبت دریافت می کنید.
• بازدهی: با توجه به زمان کوتاهی که در اختیار دارید، بایستی کمتر حاشیه بروید، زمان را تلف نکنید و به چالش پاسخ دهید تا بحث جلو برود. 

در پایان، در پاسخ به سوالات داوران، حریف و منتقد اگر جوابی اشتباه یا بیش از حد بلند بدهید، از شما نمره کسر می گردد.

 نقشِ حریف

هنگام پرسیدن سوالات کوتاه:

• سوالات با اولویت بندی درست پرسیده شود و نکات مبهم را پوشش دهد 
• سوالات کوتاه باشد
• جواب مورد نیاز نیز کوتاه باشد 
• تمام زمان استفاده شود

هنگام صحبت قبل از چالش (opp speech):

• زمان: از تمام زمانی که در اختیار او قرار داده شده استفاده ی موثر شود.
• فهم ارائه: تمام نکات مطرح شده در ارائه به درستی فهمیده شده باشد.
• مباحث مرتبط: سرفصل ها و مباحث مرتبط با مسئله بایستی به درستی درک شده و مورد توجه قرار گرفته باشد. 
• نظرات شخصی: در مورد مباحث، بایستی نظرات شخصی خود را مطرح سازد و در حالت ایده آل، پیشنهاداتی برای بهبود آن ها داده شود.
• اولویت بندی: بایستی ابتدا مباحث حیاتی تر و کلی تر مورد بررسی قرار گیرد و در نهایت موارد جزیی تر و کم اهمیت تر

هنگام چالش:

• مشارکت علمی: هرچقدر نکات حیاتی تری مورد چالش قرار گردد، نمره بهتری کسب می شود.
• مباحث مرتبط: بایستی از مطرح کردن مطالبی که نامرتبط است اجتناب کنید.
• نظرات شخصی: خوب است نظرات شخصی حریف مطرح گردد. در حالت ایده آل، پیشنهاداتی برای تکمیل کار داده شود.
• بازدهی: بحث را درست هدایت کنید، همکاری مناسبی داشته باشید و نشان دهید بازدهی دارید.
• اولویت بندی: بایستی ابتدا مباحث حیاتی تر و کلی تر مورد بررسی قرار گیرد و در نهایت موارد جزیی تر و کم اهمیت تر

در پایان، در پاسخ به سوالات داوران و منتقد اگر جوابی اشتباه یا بیش از حد بلند بدهید، از شما نمره کسر می گردد.

 نقشِ منتقد

هنگام پرسیدن سوالات کوتاه:

• سوالات مرتبط باشد و نکات مبهم را پوشش دهد.
• سوالات واضح باشد.
• اولویت بندی رعایت شود.  
• سوالات کوتاه باشد.
• تمام زمان به صورت بهینه استفاده شود.

هنگام نقد ارائه دهنده:

• فهم و خلاصه ارائه: بایستی خلاصه ای از ارائه را نشان دهید، به گونه ای که بیانگر فهم دقیق و عمیق شما از ارائه باشد.
• تحلیل بحث: بایستی تحلیلی دقیق، قاطعانه و بی‌طرفانه از بحث ارائه دهید، به گونه ای که بیش از حد کوتاه یا بلند نباشد.
• نظرات شخصی: نظرات شخصی بسیار مهم است (به خصوص موارد بحث برانگیز). به خصوص اگر پیشنهاداتی برای تکمیل کار داده شود.
• مزایا و معایب (Pros & cons): بایستی به صورت متناسب، مزایا و معایب نشان داده شود.
• اولویت بندی: بایستی ابتدا مباحث مهم تر و کلی تر مورد بررسی قرار گیرد و در نهایت موارد جزیی تر و کم اهمیت تر

هنگام نقد حریف:

• خلاصه صحبت قبل از چالش (opp speech): این قسمت به صورت کوتاه اما دقیق بیان می شود.
• تحلیل بحث: بایستی تحلیلی دقیق، قاطعانه و بی‌طرفانه از بحث ارائه دهید، به گونه ای که بیش از حد کوتاه یا بلند نباشد.
• نظرات شخصی: نظرات شخصی بسیار مهم است (به خصوص موارد بحث برانگیز). به خصوص اگر پیشنهاداتی برای تکمیل کار داده شود.
• مزایا و معایب (Pros & cons): بایستی به صورت متناسب، مزایا و معایب نشان داده شود.
• اولویت بندی: بایستی ابتدا مباحث مهم تر و کلی تر مورد بررسی قرار گیرد و در نهایت موارد جزیی تر و کم اهمیت تر

در پایان، در پاسخ به سوالات داوران اگر جوابی اشتباه یا بیش از حد بلند بدهید، از شما نمره کسر می گردد.

حین مسابقه برای هر Stage، برگه نمره دهی به داوران داده می شود. می توانید این برگه را از  اینجا  دانلود کنید.

نکاتِ تکمیلی برای ایفای نقشِ حریف/منتقد به صورتِ حرفه‌ای

در صفحات راهنمای قبل، نکاتی را برای ارائه‌ی حرفه‌ای فراگرفتیم. یادمان باشد، تنها ارائه قوی نیست که رتبه ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد بلکه نمراتِ مربوط به نقشِ حریف و منتقد نیز بسیار موثر هستند که البته این نکته معمولاً مغفول واقع می شود.

سعی کنیم به عنوان حریف/منتقد نسبت به مسئله هیجان داشته باشیم و با انرژی حرف بزنیم.

به عنوانِ حریف، در برابرِ ارائه دهنده، با اعتماد به نفس برخورد کنیم، سعی کنیم پایمان را روی نظریاتِ محکم بگذاریم و از طرحِ نظریاتِ دارای ابهام دوری کنیم، چون طبعاتش گریبان‌گیر خودمان نیز خواهد شد. اینگونه می‌توانیم رقیبمان را به چالشی جدی دعوت کنیم. البته همیشه یادمان باشد متواضعانه برخورد کنیم و به کار و نظر ارائه دهنده احترام بگذاریم (حتی می‌توانیم در شروع، نقاطِ قوتِ کار و زحمتی که کشیده را در قالب جملاتی کوتاه تحسین نماییم). 

ممکن است ارائه دهنده کار بسیار ضعیفی انجام داده باشد. به گونه‌ای که مطلبی برای بحث نباشد (به بیان خودمانی: کاری نکرده که بخوایم روش بحث کنیم). فراموش نکنیم که این مسئله ربطی به فرصت ما برای دریافتِ نمره به عنوان حریف/منتقد ندارد. در این گونه موارد پس از بیانِ نکاتِ مربوط به ارائه دهنده، خوب است خودمان کار را بیشتر توضیح دهیم تا داوران متوجه سطحِ علمی ما بشوند: اینکه برای حلِ سوالِ مطرح شده، به طور کلی چه پارامترهایی مهم به نظر می‌رسند و به طور کلی چه نظریه‌هایی پشت مسئله است. در عینِ حال یادمان باشد، هرگز نبایستی وقتی نقش حریف/منتقد را ایفا می‌کنیم، نتایجِ کارِ خودمان را بازگو کنیم. مثلا اینکه در نتایجِ کارِ ما نمودار فلان پارامتر چه رفتاری دارد یا اینکه ما چه چیدمانی طراحی کرده‌ایم. اما می‌توانیم بدون ارجاع به کارِ خودمان، صرفاً با اطلاعاتی که از نتیجه‌ی کارمان در دست داریم، حریف را به چالش بکشیم. 

بهتر است به عنوان حریف/منتقد هرگز از سوالات بسیار جزئی و کم اهمیت شروع نکنیم. خوب است : 

• جدال را با سوالاتِ اساسی و تعیین کننده آغاز کنیم، سوالاتی بپرسید که پاسخ آن‌ها مستلزمِ درک مفهومِ فیزیکیِ سوال است، 
• آیا ارائه دهنده مفاهیم، نظریات و قوانینی که ارائه داده است را درست فهمیده؟ اگر شما متوجه شده اید، خوب است توضیح دهید.
• آیا ارائه دهنده ریاضیاتی که بیان کرده را درست فهمیده؟ اگر شما ریاضیات را متوجه شده اید، خوب است توضیح دهید
• آیا متنِ سوال درست درک شده و خواسته‌های سوال به درستی برآورده شده است؟
• آیا روش آزمایشگاهی ای که ارائه دهنده به کار برده معتبر است؟ اثر پارامترهای مهم به درستی مورد بررسی قرار گرفته است؟ 
• آیا ارائه دهنده قادر به توضیح در مورد علت رفتار خاص نمودارها هست؟
• آیا علت به وجود آمدن خطاها به درستی مورد ارزیابی قرار گرفته؟
• آیا نکته ی جالب و خاصی هست که توسط دیگران مورد غفلت واقع شده؟ آیا می توان از جنبه دیگری به مسئله نگاه کرد؟

و سپس سوالات جزئی را بپرسیم. از آنجایی که هنگام ارائه حواسمان به کارِ ارائه دهنده است، ممکن است از بعضی نکات غافل بمانیم. بنابراین بهتر است قبل از مسابقه، نکات کلیدی و سوالات پایه‌ایِ همه‌ی مسائل را یادداشت نماییم (و حتی شاید بد نباشد قبل از مسابقه پاورپوینت مربوط به نقشِ حریف را به صورت ناقص بسازیم. پاورپویت نمونه ی نقش حریف را اینجا و پاورپوینت نمونه نقش منتقد را اینجا ببینید)

هنگامِ ارائه، خوب است یک نفر (یا دو نفر) به حرفِ ارائه دهنده گوش کند و یک نفر (یا دو نفر) به پاورپوینتِ وی دقت کند تا نکاتِ بیشتری مورد توجه قرار گیرد. 

بلافاصله پس از ارائه‌ی ارائه دهنده (تیم مقابل)، 2 دقیقه فرصت داریم سوالات کوتاه بپرسیم. در این فرصت صرفاً باید نکات مبهمی که جوابش را برای چالش نیاز داریم بپرسیم و از بحث و چالش در این مدتِ کوتاه بپرهیزیم. پس از آن 3 دقیقه فرصت داریم و می‌توانیم با هم‌گروهی‌هایمان مشورت کنیم و نکات را جمع بندی کنیم. این فرصت برای اولویت‌بندیِ سوالاتی که می‌خواهیم بپرسیم نیز هست. یادمان باشد این زمان برای تیم ارائه دهنده هم فرصتی ست تا با توجه به سوالاتِ کوتاهِ ما، از ذهنیتِ ما آگاه شده و برای چالش آماده شوند. 

هنگامی که هم‌گروهیِ ما به عنوانِ ارائه دهنده/حریف/منتقد ارائه می‌دهد، اجازه داریم که برخی نکات را به از طریق یادداشت به وی گوشزد کنیم. اما یادمان باشد که این کار، تمرکزِ دوستمان را به هم می‌زند، بنابراین یادمان باشد تنها در صورتِ ضرورت به وی یادداشت بدهیم.

نکاتِ پراکنده‌ی دیگر

• هنگام ذخیره ی فایل پاورپوینت، برای آنکه ویدیوها هم انتقال داده شوند، به جای گزینه ی Save از گزینه ی
  
  Export>Package presentation for CD 
  استفاده نمایید. 
• خوب است قبل از مسابقه، یک لپتاپ را به عنوان لپتاپ اصلی و یکی را به عنوان لپتاپ اطمینان، انتخاب کرده و تمام پاورپوینت‌ها را در آن‌ها بریزیم. سپس پاورپوینت‌ها را چک کنیم تا مطمئن شویم حینِ انتقال مشکلی به وجود نیامده باشد. مخصوصاً اگر در پاورپوینت فیلمی باید اجرا شود.

• خوب است حینِ مسابقه، به محضِ ورود به کلاس لپتاپِ اصلی و لپتاپِ اطمینان را به پروژکتور وصل کنیم تا مطمئن شویم مشکلی وجود ندارد. (در صورت بروز مشکل در لپتاپ در زمان ارائه، زمان متوقف نمی شود و مسئولیت آن بر عهده‌ی خودمان است) 
• خوب است برای ارائه، وسیله‌ی آزمایش را همراه ببریم و پس از ارائه آزمایش کنیم. البته حواسمان باشد که تیم حریف متوجه لوازم ما نشوند تا به سوالِ حل شده توسطِ ما پی نبرند. 

سخنِ آخر 

مسابقه‌ی IYPT مسابقه‌ای بسیار پرهیجان است! سعی کنید حتماً آن را تجربه کنید. از مواجهه با دیگران نترسید، آن‌ها هم دانش‌آموزانی مثل شما هستند. کسی پیروز است که این مسابقه را به مثابه‌ی یک بازیِ علمی ببیند و برد و باخت برایش مهم نباشد. مهم لذت بردن از خودِ بازی ست. مانندِ قبل، از شما می‌خواهم نشانِ مخصوصِ IYPT را همیشه به لباس مدرسه خود بزنید تا همگی یادمان باشد:

 ما با IYPT زندگی می‌کنیم. 

 

زندگی صحنه‌ی یکتای هنرمندی ماست

 هر کسی نغمه‌ی خود خوانَد و از صحنه رَوَد 

صحنه پیوسته به جاست 

خرّم آن نغمه که مردم بسپارند به یاد...